OSMANLI’NIN SON ZAFERLERİ

 

Ozan Arslan’ın Doğan Kitap’tan çıkan  ‘Osmanlı’nın Son Zaferleri’ adlı araştırma yapıtı Osmanlı’nın son dönemlerde gösterdiği dirençle, öldü/hasta dendiği yıllarda kazandığı zaferler anlatılıyor.  Arslan’ın anlattığı cepheler Batı’da ve bizde pek araştırılmamış bir alan. Ülkemizde Genelkurmay başkanlığı dışında söz eden yok bu konuda ciddi çalışmaların olmadığını belirtiyor, yazar da.

 

On iki komutan

 

Bu yapıtta on iki önemli komutan üzerinde duruluyor. Kitapta sözü edilen komutanların son  bölümde de biyografileri yer alıyor. Sözü edilen on iki komutan şunlardır: Mehmed Vehib (Kaçı) Paşa,Yakub Şevki (Subaşı)  Paşa, Nuri (Killigil) Paşa, Mürsel (Bakü) Paşa, Halil(Kut) Paşa, Mustafa Fevzi (Çakmak) Paşa, Musa Kazım (Karabekir) Paşa, Yusuf İzzet Paşa,  Ahmet İzzet (Furgaç) Paşa, Hafız İsmail Hakkı Paşa, Hasan İzzet Paşa ve Abdülkerim Paşa.

 

Enver Paşa

 

Enver Paşa yapıtta önemli birisi olarak karşımıza çıkıyor. Elbette Ozan Arslan’ın böyle bir niyeti yok. Ama genel ilişkiler açısından değerlendirilecek olursa bu adın öne çıktığını görüyoruz. Osmanlı’nın I. Paylaşım Savaşı’na girişinden Sarıkamış ve sonrasında derin etkileri olan birisi olarak görünüyor.

 

“Enver Paşa Almanya’ya karşı mesafeli duran Bahriye Nazırı Cemal paşa’yı devre dışı bırakarak ve kabineyi haberdar etmeden, 22 Ekim 1914  tarihinde, Osmanlı donanmasının komutanlığına  atanmış olan Alman Tuğamiral Wilhelm Souchon’a gönderdiği gili notayla Osmanlı donanmasının Karadeniz’in kontrolünü ele geçirmek zorunda olduğunu belirtmiş ve “Rus filosunu arayınız ve bulduğunuz yerde savaş ilan etmeksizin saldırınız” emrini vermiştir.

 

Ermeniler

 

‘Osmanlı’nın Son Zaferleri’ adlı yapıtın büyük bölümünde Türk kuvvetlerinin Ermenileri işgal ettikleri topraklardan çıkarmak olduğu görülüyor. Tehcir kararı ise işin bir başka boyutu. Arkalarına birçok yabancı kuvveti alan Ermeniler Türklere karşı koymanın yanında masum insanları öldürme ve geri çekildikleri yerleri da yakıp yıkıyorlar, kitapta anlatıldığı kadarıyla.

 

“…Erzurum şehrine çekilmeye beşleyen Ermeni kuvvetleri Tazegül Evreni, Alaca ve Cinis köylerinde yerli Müslüman sivillere karşı katliamlara girişmişlerdi. Tazegül ve Evreni köylerini yakan Ermeni kuvvetleri Tazegül köyünden çekilirken 30 kadar kadın, çocuk ve erkeği öldürmüş, 25 erkeği de beraberinde götürmüşlerdi. Alaca köyünde toplam 365 Müslüman süngülenerek ve yakılarak öldürülmüş...” (s.53)

 

 

Karadeniz ve Kafkasya

Trabzon’un işgal ve Kurtuluşu olmak üzere Karadeniz, buna bağlantılı olarak da Kafkaslar değinilen konular arasındadır. Yazarın Gürcü ve Ermeni kontrolünde olduğunu söylediği Transkafkasya Federasyonu’nu oluşturan ülkelerin durumu ve sonrası dikkate değer konular arasındadır.

 

“O sırada 11 Mayıs 1918 tarihinden beri Batum’da bir yandan Osmanlı hükümeti temsilcileri, bir yandan da Transkafkasya federasyonu hükümeti temsilcileri arasında devam eden görüşmeler sırasında çok önemli görüşmeler yaşanmaktaydı.” (s.86)

 

Yabancı etkisi

 

Yabancı etkisinin oldukça fazla olduğu duyumsanıyor, bu anlatılan yerlerde. Amerikan, Alman, Rus, İngiliz başta olmak üzere yabancıların bölgede ülkeler ve halklar arasında yardımlaşma dayanışma duygularını yok ettiklerini görüyoruz.

 

‘Osmanlı’nın Son Zaferleri-1918 Kafkas Harekatı’nde Ozan Arslan, üzerinde pek durulmaya hakkında pek az araştırma yapılan bir konuyu okura sunuyor.

 

Ozan Arslan, Osmanlı’nın Son Zaferleri-1918 Kafkas Harekatı, I. Basım:Mart 2010, Doğan Kitap-İstanbul