Abdullah Paşa’nın Balkan Savaşı Hatıratı ve Mahmut Muhtar Paşa’nın Cevabı-MUSTAFA ASLAN

‘Abdullah Paşa’nın Balkan Savaşı Hatıratı ve Mahmut Muhtar Paşa’nın Cevabı’ adlı yapıtı Alfa Yayınları okurla buluşturdu.

Korgeneral Abdullah Kölemen Tevfik Paşa Hükümeti’nin Harbiye Nazırı, Balkan Savaşı sırasında Doğu Ordusu Komutanlığı yaptı. Anıları birinci dereceden önem taşıyor. Abdullah Paşa’nın anılarında söz ettiği Mahmut Muhtar Paşa ise Balkan Savaşı sırasında 2. Doğu Ordu Komutanı olarak görev yaptı. Kitap, Balkan Savaşları’nın içindeki kişilerin anılarını ve bu anılara Mahmut Muhtar Paşa’nın verdiği yanıtı içeriyor.

Mahmut Muhtar Paşa Balkan yenilgisinin nedenlerini ‘Abdullah Paşa’nın Balkan Savaşı Hatıratı’ nı eleştirerek yapıyor. Bu eleştirileri yazma nedeni olarak Abdullah Paşa’nın Mahmut Muhtar Paşa’yı yapıtında yermesi olarak karşımıza çıkıyor.

“Balkan Savaşı hakkındaki hatıratınız yayımlanalı epey bir zaman olduğu halde, o feci durumların acıklı manzaralarını tekrar göz önüne getirmemek için alıp okuyamamıştım. Ta kisonunda bir dostumdan eserinizin aleyhimde önemli eleştiriler içerdiğini duyana kadar.” (s.335)

Abdullah Paşa, yapıtını Balkan Savaşları’nın hemen sonrasında kaleme alıyor, ancak yayımlanması 1918 yılını buluyor. Bu baskıya yazdığı önsözde, “Burada her şeyi olduğu gibi, bütün hakikatıyla ortaya koyuyorum. İsterim ki diğer komuta kademesinde bulunan arkadaşlarım da tıpkı benim gibi yaptıklarını iyi ya da kötü gizlemeden, saklamadan ve değiştimeden ortaya koysunlar.” diye belirtiyor.

Abdullah Paşa, Balkan Savaşları’na geçmeden önce ordunun durumu hakkında bilgi veriyor, Abdulhamit devrinden başlayarak. Seferberlik ve yığınak devri adını verdiği dönemden sonra asıl savaşlar konusuna geçiyor, yapıta eklediği Alman kurmay heyetinin yanlış bilgiye dayalı olarak dayalı olarak ortaya koyduğunu savladığı ‘Balkan Harp Tarihi’nin de eleştirisi yer alıyor.

“Muhtar Paşa öncelikle Bulgar Ordusunun iki grup halinde toplanacağını ve bunlardan Kızılyenice-Papazköy hattı güneyinde bulunanı dikkate alacağını yazıyor. Rapor tamamen kendi görüşü olmasına ragmen, bütün grubu dikkate almayıp, sadece bu grubun sol kanadından bahsettiği anlaşılıyor.” (s.127)

Balkan Savaşları’nın 100. Yıl Armağanı olarak yayımlanan yapıt, bu alandaki önemli kaynaklardan birini oluşturuyor. iki önemli komutanın belgelere dayalı olarak sundukları bir tarihi belge , bu kitap. Hem de önemli bir konuda birbirlerine yanıt vermeleri yapıtın değerini bir kat daha arttırıyor. Bu alanda çalışma yapanların dışında konuya meraklı herksese hitap eden bir kitap, bana göre.

MUSTAFA ASLAN

————————-

Abdullah Paşa’nın Balkan Savaşı Hatıratı ve Mahmut Muhtar Paşa’nın Cevabı, I. Basım:Alfa Yayınları, İstanbul, Kasım-2012