Beynin Yaşamları
Alafa Yayınları Bilim Dizisinden çıkan John S. Allen'in 'Beynin Yaşamları' adlı yapıtında insan beyni hakkında bilgi vermekle kalmıyor, beynin ve zihnin evrimi, beslenme ve beyin, dil ve beynin evrimi ... konularına da açıklık getiriyor.
'İnsan Beyninin yaşamları' adlı yapıtın birinci bölümünü giriş oluşturuyor.
Yapıtın ikinci bölümün başlığının adı "Kısaca İnsan Beyni" adını taşıyor. Bu bölümde yer alan yazıların konu başlıkları şöyle yer alıyor: Merkezi ve periferal sinir sistemi, İnsan beyni, Serebrum, Karşılaştırmalı bakış açıları, Beyin haritalama üzerine bir not, Sonuç:Organizmayı anlamak.
Üçüncü bölümün adı "Beynin Boyutu" olarak kaşımızıa çıkıyor. "Beynin Boyutu " adlı bölümde yer alan konuların başlıkları şöyle sıralanıyor:İnsan beyni ve serebral rubikon, Kafatası kapasitesi, Fosil insagillerde kafatası kapasitesi, Ensefalizasyon katsayıları, Büyük beyin doğurmak, Sonuç: Beynin boyutu ve insan evrimi.
Dördüncü bölüm "Beynin İşlevsel Evrimi" adını taşıyor. Dördüncü bölümde yer alan kimi konu başlıkları şöyle sıralanıyor:Olfaktör yumrular, iki ayaklılığın benimsenmesiyle ilgili yeniden örgütlenme, Limbik yeniden örgütlenme:Hipokampus, amigdala ve anterior singulat girus, Frontal lob, Oksipital lob ve birincil görsel korteks, Sonuç:Beynin işlevsel yeniden örgütlenmesi ve insan evrimi.
"Esnek Beyin" beşinci bölümün adı olarak çıkıyor karşımıza. Bu bölümde yer alan konu başlıkları şöyle sıralanıyor:Beyin yapılarının kalıtsallığı, Beyin boyutu ve IQ testi performansı, Beynin esneklği ve okuryazarlık, Beynin esnekliği ve müzik, Sonuç: Esneklik hipertrofi ve daha büyük bir beynin evrimi.
Altıncı bölüm "Beynin Moleküler Evrimi" adını taşıyor. Bu bölümde yer alan konu başlıkları şöyle sıralanıyor: Beynin genlerinin araştırılması ve seçilimi, Tek-Gen tarihi, Beyin boyutu genleri ve hobbit, Nöro-ileticiler:Dopamin ve beynin evrimi, Sonuç: Vaatler, vaatler.
Yedinci bölüm "Beslenme Alışkanlığının Evrimi" adını taşıyor. Bu bölümde yeralan konu başlıjkları şöyle sıralanıyor:Beyin neden bu kadar enerjiye ihtiyaç duyar? masraflı-doku varsayımı, Özel beslenme düzeni gereklilikleri:Beyin için balık tutmak, Sebze-meyve veya et pişirmek daha büyük beyinlerin evrimleşmesine yardımcı olmuş mudur? Sonuç:Akşam yemeği için fikirler.
Sekizinci bölüm "Yaşlanan Beyin" adını taşıyor. Bu bölümde yeralan konu başlıklarını şöyle sıralayabiliriz: Beynin yaşlanması bağlamı:insan uzun ömürlülüğünün evrimi, Beyin boyutu ve uzun ömürlülük ilişkilidir, Sosyal zeka, bilgi ve beyin ve uzun ömürlülğün birlikte evrimleşmesi, apolipoprotein E, beyin ve uzun ömürlülük, Evrimsel bir bağlamda sağlıklı beyin yaşlanması, Bilişsel rezerv ve insan beyni evrimi, Sonuç:Daha iyi yaşlı beyinler.
Dil ve Beynin Evrimi" adı verile dokuzuncu bölümde yer alan konuların başlıkları şöyle sıralanıyor: Bulunuşundan evrimine dil, Farklı araştırma yaklaşımmlarından türeyen farklı dil tanımları, Biçicilik ve kök dil, Kreyollar ve agulama, Dil ve beyin:Klasik ve çağdaş görüşler, Dil ve fosil kayıt, Dilin evrimine dair varsayımlar, Chomsky'e evrimsel itirazlar ve dilin ortaya çıkışı, Sonuç:Dilin özelleşmesi konusuna yetkin yaklaşımlar. Onuncu bölüme verilen ad "Optimizm ve İnsan Beyninin Evrimi" olara çıkıyor karşımıza. Bu bölümde, Beynin evrimi araştırmasında ilerleme adlı yazı alıyor.
John S. Allen'in 'Beynin Yaşamları' nda beynin ve zihnin evrimi ile ilgili merak ettiğinizden fazla konuyu bulacaksınız.
Mustafa ASLAN
------------
Beynin Evrimi, John S. Allen, Çeviri:Devin Keleş, I. Basım:Alfa Yayınları Bilim Dizisi, İstanbul, Nisan 2015
