üçüncü şempanze

‘Tüfek, Mikrop ve Çelik’ adlı yapıtıyla da tanıdığımız Jared Diamond’un yeni yapıtı ‘Üçüncü Şempanze-İnsan türnün Evrimi ve Geleceği’ adlı yapıtı Alfa Yayınları Bilim Dizisi’nden okura sunuldu. Evrim konusunu işlediği bu yapıtta konuya farklı açılardan bakıyor.

Evrim ve Darvin konusunda Alfa yayınları arasında çıkan kitapların kimilerini anımsatmak yerinde olur diye düşünüyorum. Bu konuda çıkan kitaplardan biekaçını şöyle sıralayabiliriz: Darwin ve Ervrim Teorisi, Memetik Evrim, Yapay Maymun, İlk Şempanze, Kültürün Darwincileşmesi…

altın çağ’dan bugüne çevre

Jared Diamond’ın ‘Üçüncü Şempanze’ adlı yapıtı sadece Evrim teorisi ve Darvin’le ilgili olmadığını yazımın girişinde belirttiğim gibi yapıt konuya ağırlıklı olarak çevre açısından bakıyor. Yapıt dünden bugüne çevrenin ne durumda olduğunu Evrim Teorisi’nden hareketle ortaya koyuyor.

Yazar, Altın çağ adı verilen dönemdeki doğa insan ilişkisini ortaya titizlikle koyuyor. Jean jacques Roussea ‘nun görüşlerini ağırlıklı olarak dayanak ettiği yapıtta Sanayi devrimi ve sonrasında yaşanan doğa tahribatını oldukça güzel veriyor. Rousseau’nun yapıtlarından örneklerle konuyu zenginleştiriyor.Yazar bununla kalmıyor endüstri önce habitat tahribatlarından da ilginç örnekler vererek söz ediyor.

“ENDÜSTRİ ÖNCESİ HABİTAT tahribatına ilişkin kalan son örneğimiz eski batı uygarlıklarının güç merkezinin coğrafi olarak yavaş yavaş yer değiştirmesidir. İlk güç ve yenilik merkezinin, tarım, hayvanların evcilleştirilmesi, yazı, emperyal devletler, savaş arabaları ve diğerleri gibi pek çok hayati gelişmenin görüldüğü Ortadoğu olduğunu hatırlayın.” (s.381)

Jared Diamond’ın ‘Üçüncü şempanze’ adlı yapıtı Darvin ve Evrim teorisi konusundaki bilgilerimize çok şey katan bir yapıt olarak çıkıyor.

Mustafa ASLAN

———————————————–

Jared Diamondn ’Üçüncü Şempanze, Çeviri Çağatay Tarhan, I. Basım:Alfa Yayınları, İstanbul, Mayıs 2013