METROPOLİS
Yönetmenliğini Fritz Lang’ın yaptığı, ilk gösterildiği yıllarda İtalya ve Türkiye’de birkaç gösterimden sonra yasaklanan, Alman Sinemasının sessiz bilimkurgu filmlerinden ‘Metropolis’in serüvenini anlatan aynı adlı kitap Thomas Elsaesser imzasıyla Alfa Yayınları arasında yayımlandı.
avrupa sinemsı ve amerika
‘Metropolis’ adlı filmin ortaya çıkış serüveni anlatılırken Avrupa Sineması özellikle de Alman Sineması hakkında bilgi veriyor. 1924 sonlarında Pommer ile Lang’ın Amerika gezisi anlatılırken, bu ülkedeki gözlemler okurla paylaşılıyor. Avrupa sinemasına karşı bir sınırlama olduğu, Amerikan sinema pazarına bir Avrupa filminin kolayca girmesinin olanaklı olmadığı satır aralarından görülüyor.
metropolis’in serüveni
Thomas Elsaesser yapıtında ”Metropolis adlı filmin yakın zamana kadar uzanan serüvenini anlatıyor. Filmin ilk gösteriminden 1980′lere uzanan yeni gösterim serüvenine kadar uzanan süreçteki gelişmeleri okurla çeşitli yönleriyle paylaşıyor. Filmin ilk kopyasının sansürden ne kadarlık bir bölümü geçtiğini, Amerika’daki gösterimde iki buçuk saatlik uzun kopyanın bir buçuk saate düşürülerek gösterilmesi serüvenini okura sunmanın yanında yakın zamanda yeni montajıyla Amerika’da yapılan gösterimi de ekliyor.
neyi anlatıyor?
‘Metropolis’in neyi anlattığı konusunda dünden bugüne birçok görüş ileriye sürülüyor. Filmin iletileri arasında sanayileşmenin sınıf savaşımından körüklediğinden tutun da, Alman komünistlerinin eleştirdiği gibi sınıfsal uzlaşmayı savunduğu bile söz konusu ediliyor. İtalya’da ve Türkiye’de birkaç gösterimden sonra “bolşevik tandanslı” (s. 87) olduğu gerekçesiyle yasaklanıyor. “1920′li yıllarda eleştirmenlerin zihinlerindeki öncelikli konu,” toplumsal sorun” du : Filmin sanayileşme hakkında söylediği herhangi birşey var mıydı? Başka bir deyişle, sanayi toplumsal huzursuzluğu engelleyen bir etmen miydi, yokda olsa olsa sınıf çatışmasını daha da ağırlaştıran bir etmen mi? (s.83)
Thomas Elsaesser ‘Metropolis’ adlı çalışmasında dünden bugüne tartışılan konuşulan bir filmle ilgili merak edilenleri okura sunuyor.
Mustafa ASLAN
———————-
Thomas Elsaesser, Metropolis, Çeviri:Kemal Atakay, I. Basım:Alfa Yayınları (Sinema), İstanbul, Kasım 2014