Hayal ve Hakikat
Ahmet Mithat Efendi ile Fatma Aliye'nin ortak yapıtı olan 'Hayal ve Hakikat' adlı roman Everest Yayınları'nın Büyük Aşklar adlı dizisinden yayımlandı.
İki yazarın imzasını taşıyan tefrika edildiği yıllarda Fatma Aliye hanım'ın adı yazılmıyor. Fatma Aliye hanım'ın adının yerine "bir kadın" imzası yer alıyor, yazar adı olarak Ahmet Mithat'ın adının yanında.
kadın sorunları
Günümüz Türkçesi ve çevrim yazısıyla birlikte okura sunulan yapıt kadın sorunlarını irdeliyor. Kadın ve eğitim, kadının toplum içindeki yeri, evlilik öncesi ilişki, ruhsal ve bedensel yapısıyla ilgili konulara değiniliyor. Vedat adlı bir kızın kahramanlarından biri olduğu romanın bölümlerinden birinin adı "isteri" olduğu görülüyor. Bu bölümde kadınların ruhsal ve bedensel yapısıyla ilgili okur bilgilendiriliyor.
"Kadınlarımız okuma yazmaya başlayalıdan beri hakikaten görüşlerinde, fikirlerinde pek çok ilerleme belirtisi görüldüyse de sevdave evlilik ve geçinmek gibi insan ömrü için pek mühim olan meseleler hakkında henüz hakiki bir hikmete ulaşamadıkları işte böyle Vedat faciası gibi pek çok facialarla sabit oluyor. Bir delikanlının bir kadın tarafından sevilmesi değil a hatta bir delikanlının bir kızı sevmesi bile, evlilik konusundaki bunca ciddi meseleyi öneminden düşürüvererek, hemen evlenme sebebebi oluverir mi?" (s.64)
babalar ve kızlar
'Hayal ve Hakikat'te göze çarpan önemli özelliklerden birisi de, Batı Edebiyatı ile karşılaştırıldığında baba ve kız olarak karşımıza çıkıyor. Gerçekte de Fatma Aliya Hanım'ın babasıyla ve baba (manevi) olarak gördüğü Ahmet Mithat Efendi ile hatırı sayılır bir ilişkisi olduğu görülüyor.
Kadına ait bölümleri Fatma Aliye'nin, erkeğe ait bölümleri de Ahmet Mithat'ın kaleme aldığı yapıt Batı Edebiyatının babalar ve oğullarının tersine, baba ve kız izleğinin edebiyatımızda yer almasıyla dikkat çekiyor. Babasını kaybeden (öksüz) bir kız olan Vedat'ın babasının emanet ettiği Hüseyin Sabri'yi baba olarak kabul ettiği görülüyor.
"İşte Hüseyin Sabri'nin de yeğane arzusu Vedat'ın babasındaki arzuyu yerine getirmekten ibaret olup kalmıştır. Hem de kelimesi kelimesine! Harfi harfine!" (s.42)
Ahmet Mithat Efendi ile Fatma Aliye'nin 'Hayal ve Hakikat' adlı yapıtı kadın sorunlarını gündeme getirmekle kalmıyor kadının biyolojik ve psikolojik yapısıyla ilgili kimi incelemelerde de bulunuyor.
Mustafa ASLAN
-------------------
Hayal ve Hakikat, Ahmet Mithat - Fatma Aliye, I. Basım:Everest yayınları Büyük Aşklar Dizisi, İstanbul, Şubat 2015
