BÜKÜLMÜŞ GEÇİTLER

 

Fizik alanında  son gelişmelerin de verildiği Lisa Randall'ın Bükülmüş Geçitler adlı yapıtı Alfa Yayınları arasında okura sunuldu.

"Her ne kadar fizikçiler matematiksel olarak farklı boyut sayılarına sahip kuramlar arasındaki bu gizemli eşdeğerlilikleri göstermiş olsalar da, açıkça hala daha resmin tamamını anlayabilmiş değiliz." (s.503)

SİCİM KURAMI

Bükülmüş Geçitler adlı yapıtında Lisa Randall yeni gelişmelerden okuru haberdar ediyor. Hem de son 30 yıllık gelişmeleri sunuyor okura. Kuramsal kavramları anlatıyor.

Linda Randall'ın yapıtında anlattığı yeni gelişmeler arasında süpersimetri ve sicim kuramını sayabiliriz.

Yazar ayrıca her bölümün sonuna eklediği "Hatırlanacak Şeyler"le de okura konuyu genel olarak veriyor.

"Sicim kuramının maddenin temel doğasına bakışı geleneksel parçacık fiziğinkinden önemli ölçüde ayrılmaktadır. Sicim kuramına göre, bütün maddelerin altında yatan en temel bölünemez cisimler sicimlerdir." (s.318)

 

KONULAR

Giriş geçitleri: Boyutları basitleştirmek, Kısıtlı geçitler: Kıvrılmış ek boyutlar, Özel geçitler:Zarlar, zardünyalar ve yığın, Kuramsal fiziğe yaklaşımlar, Görelilik:Einstein'in kütleçekiminin evrimi, Kuantum mekaniği:İlkelleştirilmiş belirsizlik, ilkesel belirsizlikler ve belirsizlik ilkesi, Deneysel ara: Standart modeli doğrulamak, Simetri temel düzenleme ilkesi, Temel parçacık kütlelerinin kaynağı:Kendiliğinden simetri kırınımı ve Hıggs mekanizması, Ölçekleme ve büyük birleşme:Farklı uzunluklarda ve enerjilerdeki etkileşimleri bağlantılandırma, Hiyeraşi sorunu:Tek etkin damlama kuramı, Süpersimetri:Standart modelin ötesine bir sıçrayış, Sicimler için Allegro (Ma non Troppo) geçiş, Geçitleri desteklemek:Zardünyalar,Seyrek nüfuslu geçitler:Çoklu evrenler ve tecrit, Sızdıran geçitler:Ek boyutların parmak izler, Çok ciltli geçitler:Büyük ek boyutlar,  Bükülmüş geçit: Hiyeraşi sorununa bir çözüm, Bükülmüş ek açıklamalı "Alice", Engin geçit:Sonsuz bir ek boyut, Yansıtıcı ve pahalı bir geçit, Ek boyutlar:Var mısınız yok musunuz?

"Ama bir şey kesindir. Gelecek beş yıl içerisinde, CERN'deki Büyük Hadron Çarpıştırıcısı çalıştırılacak e daha önce kimsenin gözlemlemediği fiziksel bölgeleri inceleyecektir." (s.507)

Lisa Randall'ın Bükülmüş Geçitler  adlı yapıtı son yıllarda fizik alanındaki gelişmeleri, özellikle de sicim kuramını vermesi açısından önem taşıyor.

MUSTAFA ASLAN

...............................

Bükülmüş Geçitler (Bilim), Lisa Randall, Çeviri:Ali Behzat Diriker, I. Basım:Alfa Yayınları, İstanbul, Temmuz 2016