ALMAN SONBAHARI
Adına düzenlelenen edebiyat ödüllünü alanlar arasında Yaşar Kemal'in de olduğu Stig Dagerman'ın 'Alman Sonbaharı' (Thysk Höst) adlı yapıtı II. Paylaşım Savaşı sonrasında Almanya izlenimlerini anlatıyor. Yazardan Türkçeye İsveççe aslından Türkçeye kazandırılan ilk kitabı olan 'Alman Sonbaharı' Everest Yayınları Modern Klasikler Dizisinden okurlara ulaştırıldı.
Yapıtta yer alan yazıların başlıkları şöyle sıralanıyor:Alman Sonbaharı, Harabeler, Bombalanmış Mezarlık, Yoksulun Pastası, Batma Sanatı, İstenmeyenler, Rakipler, Kayıp Kuşak, Adaletin Seyri, Münih'te Soğuk Bir Gün, Asılmışların Ormanından, Hamburg'a Dönüş, Edebiyat ve Acı.
"hasta adam"
Avruapalıların Osmanlı için 'Hasta adam' sözünü kullandıklarını biliyoruz. Stig dagerman II. Paylaşım Savaşı sonrasında Almanya izlenimlerinde Almanyanın savaştan yıkılan, dökülen yönlerini sadece fiziksel değil heryönüyle ortaya koymaya çalışıyor. Yazar gördükleri karşısında Almanya için"Hasta adam " sözünü söylemekten sakınmıyor.
savaş sonrası
Stig Dagerman 'Alman Sonbaharı' adlı yapıtında Alman toplumunu birçok açıdan irdeliyor. Başta siyasi ve ekonomik yapı üzerinde duruyor. Nazizim sonrası lurulan mahkenmelerde nazilerle işbirklği yapanlar cezalandırılıyor, haksızlığa uğrayanların ise azararları olabildiğince giderilmeye çalışılıyor, Stig Daverman'ın anlattıklarına göre.
Stig Dagerman 'Alman Sonbaharı' adlı yapıtında II. Paylaşım Savaşı sonrasındaki Almanya'da etkin olan siyasi partilerin bir değerlendirmesini yapıyor. Komünistler, sosyal demokratlar ve Hıristiyanların adı altındaki partileri çözümlüyor, o günkü koşullar içerisinde.
"Yazar, sözcükleri eğip bükerek, partilerin programları henüz açık bir ifade kazanmadığından insanların yanlış seçim toplantılarına katıldıklarını, Hıristiyan Demokratların toplantısına katılmayı düşünürken sosyal demokratların yahut muhaafazakarlar yerine liberallerin toplantısına katıldıklarını, fark ederseler bile ancak toplantı çıkışında fark ettiklerini gülerek anlatıyor." (s.43)
II. Paylaşım Savaşı'nın hemen sonrasında Stig Dagerman'ın harabe Almanya'dan yürek burkan izlenimleri... Okumadıysanız kaçırmayın.
Mustafa ASLAN
--------------------------
Alman Sonbaharı, Stig Dagerman, İsveççe aslından Çeviren: Ali Arda, I. Basım: Everest Yayınları Modern Klasikler Dizisi, İstanbul, Şubat 2015
