duygular ya da ruh halleri

Dascartes’in ‘Duygular ya da Ruh Halleri’ Latince-Türkçe ve Türkçe olmak üzere iki Ayrı basımı Alfa Yayınları arasında okura sunuldu.

Descartes’in ‘Duygular ya da Ruh Halleri’ adlı yapıtında duygularımızı çeşitli yönleriyle irdeliyor.

konular

Descartes’in bu değerli yapıtında yer alan konu başlıklarından kimilerini şöyle sıralayabiliriz:Genel olarak duygular, Bir özne açısından edilgin olan bir şey, diğer bir özne açısından daima etkindir, Ruhun edilgin durumlarını tanımak için, ruhun işlevlerini bedenin işlevlerinden ayırt etmek gerekir,  Organlarımızın ısısının ve hareketinin kaynağı bedendir, düşüncelerimizin kaynağı ise ruh,  Bedene ısısını ve hareketini ruhun kazandırdığına inanmak hatalı olur,Yaşayan bir beden ile ölü bir beden arasındaki fark, bedenin azaları ve bazı işlevleri hakkında kısa bir açıklama, Kalp nasıl çalışır?  Canlı zarrelerin beyinde oluşumu,  Kaslar nasıl hareket eder? Dışımızdaki nesneler duyu organlarına nasıl etki eder? Dışımızdaki nesnelerin etkisiyle zerreler kaslara çok değişik şekillerde gönderilebilir, Zerreler arasındaki çeşitlilik, yönlerinin de çeşitli olmasına neden olabilir, Zerrelerin çok çeşitli olmasının nedeni,  Ruhun işlevleri nelerdir? Bütün uzuvlarımız, ruhun yardımı olmasada duyularımıza konu olan nesneler ve canlı zerreler aracılığıyla hareket ettirilebilir,  İrade, Algı, Ruhun oluşturduğuı tasavvurlar ve başka tür düşünceler, Salt bedenin neden olduğu Tasavvurlar,  Dışımızdaki nesnelerle  ilişkilendirdiğimiz Algılar, Bedenimizle ilşkilendirdiğimiz Algılar,  Ruhum uzla ilişkilndirdiğimiz Algılar, Zerrelerin salt rastlantısal hareketlerine bağlı olarak meydana gelen tasavvurlar, sinirlere bağlı olarak meydana gelen tasavvurlar kadar gerçek Duygular olabilir, Ruhumuzla ilişkilendirdiğimiz Algılar, Zerrelerin salt rastlantısal hareketlerine bağlı olarak meydana gelen tasavvurlar, sinirlere bağlı olarak meydana gelen tasavvurlar kadar gerçek Duygular olabilir, Duyguların tanımı, Ruh, bedenin tüm azalarına sımsıkı kenetlenmiştir,  Duyguların meskeni kalp değildir, Ruh ve beden nasıl etkileşir? Nesnelerin izlenimlerinin beynin ortasındakiguddede ne şekilde birleştirdiklerini gösteren bir örnek, Duyguların ruhta nasıl meydana geldiklerini gösteren bir örnek,  Duygulara eşlik eden ve ruha bağlı olmayan beden hareketlerine bir örnek, Nasıl oluyor da tek bir nedene bağlı olarak farklı insanlarda farklı Duygular doğabiliyor? duyguların başlıca etkisi nedir? Ruhun beden üzerindeki kudreti, Hatırlamak istediğimiz şeyleri hafızamızda nasıl buluruz? Ruhun hayal edebilme, dikkatini yoğunlaştırabilme ve bedeni hareket ettirebilme yetisi, Doğal olarak her istek guddenin tek bir hareketine bağlanmıştır, ama çaba ve alışkanlık sonucunda öbür hareketlerine de bağlanabilir, Ruhun kendi Duyguları üzerindeki kudreti, Ruhun kendi Duygularına tamamen hakim olmasına ne engel oluyor? Ruhların güçlü ya da zayıf olduğu nereden anlaşılır; en zayıf ruhların zaafı nedir? Hakikatin bilgisinden uzaksa, ruhun güçlü olmasının bir anlamı yoktur,


 İyi idare edildiği takdirde, Duyguları üzerinde mutlak hakimiyet kuramayacak kadar aciz bir ruh yoktur, Şehvani sevgi ile dostane sevgi arasında alışılagelmiş ayrım,Birbirinden farklı duygular sevgiden pay aldıkları ölçüde ne şekilde Salt iyi niyet, Dostluk ve Adama arasındaki fark, birbirleriyle nasıl uzlaşırlar? Sevgi hissinde meydana gelen hareketlerin nedeni,  Gülme, neden büyük sevinçlerin beraberinde gelmez? Gülmeye yol açan başlıca nedenler, Kızgıken neden güleriz? Gözyaşlarının kaynağı, Gözü acıtan birşey onu nasıl yaşartıyor? Kederlenince neden ağlarız? Gözyaşlarına eşlik eden inlemeler, Çocuklar ve yaşlılar neden hemencecik ağlayı verir?  Nefretin işlevi,  Sadecebaşka nedenlerden kaynaklanan  arzular ve talihin ne olduğuna ilişkin, Bize ve başka nednlere bağlı olan arzuların işlevi, Ruhun içsel heyecanlarının işlevi, Tereddüt, Kimler en merhametlidir?  Nankörlük, Kızgınlık, Kızgınlığın işlevi, İki tür öfke vardır ve en iyi insanlar birinci tür öfkeye yatkındır, Alicenaplık öfkenin aşırılığına ilaç gibi gelir, Utanç, Utanmazlık, İğrenme, Heba olan nimetlere Y erinme, Neşe,Bu yaşamın iyiliği de kötülüğü de yalnızca duygulara bağlıdır…

” Kısacası ruhun da bedenden bağımsız olarak kendisine özgü Hazları olabilir. Ama ruhun bedenle birlikte ortak olarak yaşadığı hazlar, söz konusu olduğunda, bunlar tamamen Duygulara bağlıdır. Bu yüzden duygularını en çok harekete geçirebilen kişiler, bu yaşamın tadına en çok varan kişilerdir.” (s.349)

Descartes’in ‘Duygular ya da Ruh Halleri’ adlı yapıtı merak ettiğimiz birçok soruya yanıt veriyor. Önerilir…

Mustafa ASLAN

——————————

1-Duygular ya da Ruh Halleri (Türkçe- Latince), Descartes, Latinceden  çeviren: Çiğdem Dürüşken, I. Basım:Alfa Yayınları, İstanbul,  Ocak 2015

2-Duygular ya da Ruh Halleri (Türkçe), Descartes, Latinceden  çeviren: Çiğdem Dürüşken, I. Basım:Alfa Yayınları, İstanbul,  Ocak 2015