BİR YAZIN TARİHİ

Halit Ziya Uşaklıgil'in Bir Yazın Tarihi adlı öykü kitabını Everest Yayınları özgün metin ve günümüz Türkçesi ile ayrı ayrı yayımladı.

İSTANBUL

Halit Ziya Uşaklıgil'in başta yapıta adını veren uzun öykü olmak üzere birkaç öykü dışında ağırlıklı uzamın İstanbul olduğu görülüyor.

"Taksim Bahçesi'nde, gamlı bir sonbahar günü, sema donuk, dargın, matem havasıyla yüklü gibi. Karşıda Üsküdar tepelerini, daha ileride, ta uzaklarda, buharlaşarak bulutlara karışacak sanılan belirsiz bir manzara içinde boğulmuş ufukları ezmek, bir yokluk karanlığıyla örtmek isteyerek gittikçe kararan, gittikçe saldırganlaşan ve tehdit eden sisler çevreye öke çöke..." (Ölümümden Sonra, s.200)

DOĞA, İNSAN VE HAYVAN

Halit Ziya Uşaklıgil'in Bir Yazın Tarihi adlı yapıtında doğa-insan ve hayvan üçlemesi ağırlığını koruyor. Öykülerin hemen hepsinde doğa ve insanın halleri göze çarpıyor. Ferhunde Kalfa adlı öyküde çıkarları için nasıl bir insanın evliliğini engelleyerek yaşamıla oynadıklarını verirken, bir gemi kaptanının düşlerinin anlatıldığı Mavi Yalı  adlı öyküde ise insanın bir başka durumu ortaya konuluyor.

Hayvan ancak kedilerin anlatıldığı Eski Bir Arkadaş adlı güzel bir öyküyle öne çıkıyor. Doğa ve insan ikilisi üzerinden hayvanlara gelinen bu öykü çok ama çok etkileyici bir öykü olduğu ilk tümcelerden duyumsanıyor. Öyküde yavrularının kimlerce öldürlüen bir kediyle kurulan dostluk ve kedinin duyarlılığı konu ediliyor.

"Bir kaza mıydı? Sanmıyorum. Bu bir intihara benziyordu.

Zavallı Tosun! İnsanların sevgisine güvenilmeyeceğini acı bir tecrübeyle öğrendikten sonra muhakkak ki artık onların arasında yaşamamak istemiş olmalı..." (Eski Bir Arkadaş, s. 55)

Halit Ziya Uşaklıgil'in birbirinden duyarlı doğa ve insanı iç içe verdiği öykülerin uzamı İstanbul olduğunu da belirtmek gerekiyor.

 

MUSTAFA ASLAN

:::::::::::::::::::::::::::::::::

Bir Yazın Tarihi (Öykü),Halit Ziya Uşaklıgil, Yayına Haz. N. Ahmet Özalp, Everest Yayınları'nda I. Basım:Nisan 2017