Cengiz Han
M. Turhan Tan'ın Türk ve dünya tarihini derinden etkileyen bir kahraman olan Cengiz han'ı adının "Temuçin" olduğu günlerden başlayarak anlattığı romanı 'Cengiz Han' adlı yapıtı Kapı Yayınları arasında okura sunuldu.
"Şimdi harzem seferinin bilançosuna geçelim:Cengiz ne kazandı ve onun önünde hangi yollar açıldı?
Bu harp büyük cihangire, evvelce ele geçirdiği Çin topraklarından daha büyük ve daha zengin bir ülke getirmişti. fergane, Kaşgar, Yarkent Kaş, Semerkand, Buhara, Horasan, Merv, Nişabur, Herst, Belh, Kabil, Gazne, Kerman gibi tarihi ve güzel şehirler bu ülkenin içine katıldı." (s.267)
bilgi(nin) önemi
M. Turhan Tan bilgi ve bilginin önemi üzerinde duruyor, Yapıtta önce Temuçin ve sonrasında adı Cengiz olarak değişen ünlü Moğol Han'ına Ulu Gökçe akıl hocalığı bugünün söyleyişiyle danışmanlık yapıyor. Cengiz Han' adlı romanında. Genelde Türk devlet yönetiminde bilge kişilerin yeni tartışılmaz bir yer tuttuğunun bir kanıtı olarak gösterebiliriz.
"Temuçin hazla ve coşkun bir sevinçle onu dinliyordu. Şimdiye kadar bu çıplak adamın bu kadar bilgiç olduğunu öğrenmemişti. Onun babası, Minigilik içige, Mogol diyarının en akıllı adamı idi. hatta kendine Türk biriliği hülyasını aşılayan da o idi." (s. 39)
türk birliği
M. Turhan Tan'ın 'Cengiz Han' adlı tarihi romanında dile getirilen en önemli izleklerden biriside Trük birliğinin sağlanması olarak çıkıyor karşımıza. Adı Temuçin'den Cengiz'e dönüşen Moğolların ünlü liderinin romanda bu birliği gerçekleştirdiği görülüyor. Bu birliğin sağlanması adım adım yapılıyor.
"Cengiz, 35 büyük ulus mümessillerinden tereküp eden bir kurultay kararıyla 1206'da 'Hakan-İlhan' ilan edilmişti. İşte o gün, büyük maksadını açıkça söylemişti. Bütün Türkleri bir bayrak altında toplamak istediğini açığa vurmuştu." (s.270)
temuçin nasıl cengiz oldu?
Ulu Gökçe adlı bilge kişinin bir dizi önerisi oluyor Cengiz Han'a adı Temuçin olduğu günlerde. Türk birliğini nasıl sağlayacağı yönünde bir takım taktik verirken adının da değiştirilmesi gerektiğini belirtiyor. Adının nasıl Temuçin'den Cengiz'e dönüştüğünü M. Turhan Tan yapıtında anlatıyor.
"Bütün ordu Temuçinlikten Tanrı emriyle Çingizliğe geçen Moğol Beyi'ni bu yeni adıyla alkışlarken Ulu Gökçe fikir ve sır birliği yaptığı adama yaklaştı, elindeki taş parçasını uzattı, herkesin işitebileceği sesle şu sözleri söyledi:" (s.100)
M. Turhan Tan'ın derin izler bırakan Cengiz Han'ı Temuçin olarak aldığı günden alarak zirveye nasıl çıktığını anlatıyor. Tarih ve serüven sevenlere önerilir!
Mustafa ASLAN
--------------------
Cengiz Han, M. Turhan tan, Kapı Yayınları'nda I. Basım:Temmuz 2015, İstanbul
